|
Bir aralar moda idi; “ismi nereden geliyor meraký”.
Bizimkilerde bir aralar merak sarmýþtý.
Çýracýlar, Hasýrcýlar, Semerciler, Papuçcular, Týðcýlar, Kömürpazarý, Yaðcýlar ve diðerleri.
Reji Sokaðý, Bahçývan Sokaðý, Ýzmit Caddesi, Karakalpak, Tuzla, Tekeler, Ozanlar.
Sonra bunlarýn isimlerine hikâyeler yakýþtýrýldý; Adapazarý’nýn pazarlýðýndan dem tutularak.
Doðrular yazýldý kiminin hikâyelerinde kimi bilinmeyende de “uydurma hikâyeler kaleme alýndý”.
Çoðunda diyebiliriz ki; hikâyeler doðru amma “bir o kadarýnda da doðru olduðu söylenemez”
Bu bir iddia deðil gerçeðin ta kendisi. Mesela “Bahçývan Sokak” Genelde “Eski Reji Sokaðý” diye anýlýr ve adlandýrýlýr. Bunun gerekçesi “Bahçývan Sokak adýnýn unutulmasý” ya da bu sokaða ismini verdiren “Bahçývan Yorgi”nin yerel tarihçiler tarafýndan tanýnmamasýdýr. Ya da ömrü hayatýnda býrakýn caddesini; sokaklarýnda dahi “kömür satýlmamýþ” bir semte inatla “Kömürpazarý” denilmesi ne kadar gerçeði yansýtýr.
Evet, yeri gelmiþken bir hatayý düzeltelim, isterseniz. Zaten haberimizin esas yapýlma sebebi de budur ki. Bu konuda bildiðimizi yazalým istedim. Nedir bildiðimiz. Efendim, bilirsiniz ki bugünkü adý ile “Kömürpazarý” olarak tanýdýðýmýz semt aslýnda da belirtildiði þekilde bir “Pazar yeri”. Ancak bilindiði þekilde “kömür” pazarý deðildir. Semt; 1875’li yýllarda bugünkü Kaynarca, Karasu, Kocaali, Kandýra baðlýsý köylülerin alýþ-veriþlerinde kullandýðý “tavuk-horoz-kaz-hindi ve ördek” için “Pazar olarak kullanýlan bir bölge”. Son döneminde “koyun, keçi ve eþek” satýþý içinde kullanýldýðý bilinmektedir.
Doðu-Batý yerel kültürlerinin geçiþ noktasýnda kurulu bulunan ve Osmanlý’nýn bünyesinde bulunan 72 milletin gelenekselliðinden etkilenme noktasýnda “öncül” durumdaki Adapazarý’nda yaþayan Rum ve Ermeni Cemaati mensuplarýnýn ortak “yerel bil dilinden bahis kurulur. Yazýlý kaynaklarýn bir kýsmýnda bölgemizde bulunan etkin cemaatin “Hayroom Cemaati” adý ile anýldýðý; bu cemaatin mensuplarýnýn kendi aralarýnda kullandýklarý “Adapazarý Ermenicesi”nden ve bu aksanýn kelimelerinin farklý telaffuzundan yaþlý Ýstanbul Ermenileri tarafýndan bahsedilmektedir. Ýþte “bizim Kömür zannettiðimiz” kelime aslýnda “Kumur” dur. “Kumur; bu aksana göre “tavuk, horoz, kaz, hindi ve ördek olarak adlandýrýlan kümes hayvanlarýnýn satýþa sunulduðu yer” anlamýný taþýmaktadýr.
Baþka söze ne hacet; Ey “ismi nereden geldi kültürünün yakýþtýrýcý hikâye kahramaný” millet.
Ýrfan Özdilek Niþancýk hakkýndaki diðer yazýlar
Gsterim: 1917 | E-posta
|
