|
MÝLLÝ MÜCADELE KARÞITLARININ HEDEFÝ GEYVE
Geyve Kaymakamý Hamdi Namýk Bey Ýzmit mebusu seçilir. TBMM açýlýþýna katýlmak üzere ailesini Geyve’de býrakarak Ankara’ya hareket eder. 22 Nisan 1920 günü sabahý Ankara’ya varýr. Bu arada Ýstanbul Hükümeti, Milli Mücadelenin önünü kesmek için yeni bir tertip içine girer. 18 Nisan 1920’de Kuva-yý Ýnzibatiye kuruluþ nizamnamesi olan kararnameyi çýkarýr. Bu kararname 24 Nisan 1920’de yayýnlanarak yürürlüðe girmiþtir. Ýngilizler tarafýndan desteklenen, Ýstanbul Hükümeti tarafýndan kurulacak bu askeri kuvvete asker bulma çalýþmalarýna girilir. Ýngilizler, Mýsýr’da bulunan esirlerden bir kýsmýný Ýstanbul’a getirip, Selimiye ve bazý kýþlalara yerleþtirirler. Bu Türk esirlerden Kuva-yý Ýnzibatiye’ye asker saðlamak için Mustafa Natýk Paþa bizzat Selimiye kýþlasýna giderek esirlikten dönen bu askerlere þu telkinde bulunmuþtur:
“Halifenin fermanýyla geldim. Ýttihatçýlar ve Kuva-yý Milliyeciler Halifeye isyan ettiler ve köyünüzü ve hanenizi yakýp evlatlarýnýzý öldürüyorlar, bunlarý vurmak için otuz lira maaþ ile asker yazýlýnýz.’’
Damat Ferit Paþa’nýn özel gayret ve çalýþmalarýyla Ýstanbul’daki depolardan silah, cephane ve araç gereç saðlanarak gönüllü olarak tutulan maaþlý erlerden ve iþsizlerden Kuva-yý Ýnzibatiye birlikleri oluþturulur. Oluþturulan bu birliklerden birinci Alayý 29 Nisan 1920 günü Ýzmit’e gitmek üzere Ýstanbul’dan gemiye bindirilir. Bu gemi 4 Mayýs 1920 günü Ýzmit’e ulaþýr. Ýzmit’e gelen gemide bulunan Kuva-yý Ýnzibatiye birliði 8 Mayýs 1920’de karaya çýkar. Karaya çýkan bu kuvvetin bir kýsmý Ýzmit’in güney doðusuna, bir kýsmý da Sapanca taraflarýna konuþlandýrýlýr. Bu sýrada Biga’da Kuva-yý Milliye kuvvetlerine yenilen Ahmet Anzavur Ýstanbul’a gelmiþ, 26 Nisan 1920 de Damat Ferit Paþa ile görüþmüþ ve Biga’dan Ýstanbul’a beraberinde gelen adamlarýyla birlikte Adapazarý’na gitmek üzere hareket etmiþtir. Ýþgalcilerin ve iþbirlikçi Ýstanbul Hükümetinin hedefi Geyve’dir, Geyve’deki milli kuvvetlerdir.
Adapazarý, Hendek, Düzce’nin asilerin denetimine girmesi, Ýstanbul’dan Geyve’deki milli kuvvetleri yok etmek amacýyla bölgeye Kuva-yý Ýnzibatiye birliklerinin sevk edilmesi, Ankara ve Geyve’de endiþe yaratmýþtýr. 28 Nisan 1920’de Ali Fuat Paþa, Geyve istasyon binasýný Batý Cephesi Karargah binasýna dönüþtürmüþtür. Genel Kurmay Baþkaný Ýsmet Bey (Ýnönü), o sýrada Biga’da bulunan Çerkez Ethem’e telgrafla Geyve bölgesinde durumun kritik olduðunu, Ali Fuat Paþa’ya Geyve boðazýnýn savunulmasýnda yardým etmek üzere en kýsa yoldan süvari birlikleriyle Geyve’ye gitmesini rica eder. 27 Nisan 1920’de Ali Fuat Paþa’da Ethem Bey’e bütün kuvvetlerini Susurluk’ta toplayarak Geyve’ye gelmek üzere Lefke’ye (Osmaneli) hareket etmesini istemiþtir.
Ali Fuat Paþa bu arada önceden alýnan tertibata ilaveten 123. Alay’ýn 3’ncü Tabur’unu iki sahra topu ile pekiþtirerek Geyve Boðazý’na yerleþtirir. Diðer taraftan daðýlan 24’üncü Tümen’i tekrar derleyip toparlamaktadýr. 30 Nisan 1920’de Ýzmir cephesinde bulunan efelerin Geyve’ye gönderilmesinin hýzlandýrýlmasýný Albay Refet Bey’den ister. Geyveliler bu askeri kuvvetlerde Geyve’yi müdafaa etmek için gönüllü olarak yer almýþlardýr.
Ýstanbul Hükümeti’nce kendisine paþalýk rütbesi verilen Anzavur, Ýzmit’e geldiðinde Kuva-yý Ýnzibatiye tahsisatýndan 15 000 lira para ile 2000 tüfek ve 600 sandýk cephane aldýktan sonra kendi adamlarýyla birlikte 8 Mayýs 1920’de trenle Adapazarý’na hareket eder. Adapazarý’na gelen Anzavur yaklaþýk 500 kiþilik bir kuvvet oluþturarak Adapazarý’nda kontrolü ele geçirir.
Bu durumda Geyve Boðazýnýn tertibatý þu þekle getirilmiþtir: Geyve Boðazýnýn kuzey aðzý olan Doðançay-Ýkramiye hattý tahkim edildi. Sapanca ve Ýzmit’ten Geyve Boðazý batýsýna gelen yollar kapatýldý. Saffet Bey komutasýndaki bir kuvvet Deðirmendere’nin batýsýnda mevzilendirildi. Ali Fuat Paþa ise kolordu süvari bölüðü ile Doðançay bölgesini tuttu. 3 Mayýs 1920’de Sapanca ile Ýzmit arasýnda yoðun olarak yaþayan Laz ve Gürcülerle anlaþma saðlanarak onlarýn da Sapanca’nýn doðusundaki tepeleri tutmalarý saðlandý.
Anzavur, Geyve Boðazýna hücum etmeden önce yan ve gerisini emniyete almak amacýyla Kandýra üzerine yürür. Burada Anzavur kuvvetleri ile Milli Müfreze Dayý Mesut kuvvetleri arasýnda dört saat süren þiddetli bir çarpýþma olur. Kendisinden üstün kuvvetler karþýsýnda Dayý Mesut müfrezesi geri çekilmek zorunda kalýr ve Geyve’ye gelir. 13 Mayýs 1920’de Anzavur Kandýra’yý iþgal eder.
Bu sýrada Çolak Ýbrahim, Mudurnu’da asilerle çarpýþmaktadýr. Asiler sayý olarak burada Milli Kuvvetlerden çok üstündürler. Ali Fuat Paþa, Giritli Necati Bey kumandasýnda 15 neferle, 15 sandýk cephaneyi Çolak Ýbrahim’e destek için Geyve’den Mudurnu’ya gönderir.
Arif Öztürk
Arif Öztürk hakkýndaki diðer yazýlar
Gsterim: 3757 | E-posta
|
