|
Milli Mücadele'de GEYVE (9) |
|
Cuma, 04 Mays 2012 |
|
ANZAVUR GEYVE BOÐAZI’NA SALDIRIYOR
Kandýra’dan Adapazarý’na dönen Anzavur, 14 Mayýs’ta Geyve Boðazý’na hücum etmek için harekete geçer. 15 Mayýs 1920 günü bin kiþiyi bulan kuvvetiyle Geyve Boðazý’na þiddetli bir taarruzda bulunur. Arka arkaya yaptýðý taarruzlarla Doðançay’ý almaða muvaffak olur. Ayný gün Ýzmit ve havalisi kumandaný Binbaþý Hüsnü Bey, Ýstanbul Harbiye Nezaretinden "..Geyve Boðazýna karþý harekât-ý taarruziye geçmek için asker ve cephanenin Arifiye’ye sevki ve gerekirse karargahýn Adapazarý’na taþýnmasý için Ýngiltere nezdinde giriþimde bulunularak hususi bir trenin verilmesini’’ ister. Doðançay’ý almýþ olan Anzavur, Doðançay demir yolu köprüsünden faydalanarak Sakarya’nýn batýsýna geçmeyi dener. Ancak buna muaffak olamayarak, çok sayýda kayýp vererek geri çekilir. Buradan Doðançay Ýstasyonu’na doðru ilerlemeye çalýþtýysa da milli kuvvetlerce durdurulur. Çarpýþmalar akþama kadar sürer. Akþam üzeri milli kuvvetler, Binbaþý Saffet Bey’in desteðinde karþý taarruza geçerler. Bu taarruz karþýsýnda Anzavur kuvvetleri tutunamayarak geri çekilmiþtir. Bu yaþananlarý Batý Cephesi Komutaný Ali Fuat Paþa’nýn yazdýðý Milli Mücadele Hatýralarý’na bakarak anlamaya çalýþalým. (Sayfa 383)
"Hâlbuki karþý tarafýn 15 Mayýs ta (1920) harekete geçeceði anlaþýlmýþtý. …. Doðançay-Ýkramiye (Geyve Boðazý'nýn Þimal methalý) hattýný tahkim ettirip burasýný kuvvetlice tutturduktan, Sapanca ve Ýzmit’ten Geyve Boðazý'nýn garbýna ve cenubu garbisine gelen dað yolarýný kapattýktan sonra Erkâný Harp Reisim Saffet Bey kumandasýndaki Milli Müfrezelerden oluþan bir taarruz kolunu Deðirmendere’nin garbýnda hazýrlatmýþtým. Kuvvetlerimin tamamý taarruza geçecek asilerin yarýsý oranýndaydý. 15 Mayýs 1920 sabah Kýþlaçay’ýn batýsýndaki bir daðýn yamacýnda bulunan ormanlýða girdiðimizde …. Aðaçlarýn üstlerine gizlenmiþ olan asiler üzerimize ateþ açmýþlardý. Bunu Doðançay taraflarýndaki ateþ baskýnlarý takip etmiþti.
- Fuat Paþa teslim ol! Diye baðýrýyorlardý.
…Önümde az bir mesafe ile yaverim Ýdris Çora, süvari takým kumandaný Sami Efendi öncü olarak gidiyorlardý. Arkamda bölük kumandaný Recep Efendi elinde hafif makineli tüfek olduðu halde teker kol nizamýnda yürüyen süvari bölüðünün baþýnda geliyordu. Makineli tüfeklerle aðaçlarýn taranmasý neticesinde birkaç asi vuruldu. Biraz sonra asilerden sað kalanlar kendilerini aðaçlardan yere atmýþlar, kaçmaða baþlamýþlardý. Bunlardan bir kýsmý yakalanarak esir edilmiþtir.’’
Bu olaylarda Ali Fuat Paþanýn yanýnda olan Geyve Günhoþlar Köyünden Hüseyin Onbaþý (Yýldýrým) bu olayý ben çocuk iken þöyle anlatmýþtý: "Asiler aðaçlarýn tepelerine çýkýp saklanmýþlar. Biz yaklaþtýðýmýzda üzerimize ateþ açtýlar. Bir subayýmýz yaralandý. Bizde onlarý aðaçlarda kuþ avlar gibi avladýk.’’
15 Mayýs 1920 saat 12'de Ali Fuat Paþa yanýndakilerle Doðançay’a gelir. Bundan sonrasýný Ali Fuat Paþa þöyle anlatýr.
"Binden fazla asi birçok kollar teþkil ederek Doðançay’ýn þimalindaki kesif ormanlý tepeleri ele geçirdikten sonra iki kola ayrýlarak taarruzlarýna devam etmiþlerdir. Bir kol Doðançay demir yolu köprüsünden Sakarya’nýn batýsýna geçmek istedi. Yürük civarýnda mevzi almýþ olan 2 toplu bir sahra bataryasýnýn atýþlarý asilere felaket verdirdi. Sakarya’nýn batýsýna geçemediler. Diðer kol Doðançay istasyonuna doðru yürümüþtü. Beraberimde bulunan süvari bölüðünün piyade savaþý ile mukabelesi üzerine durdurulmuþtu. Bu sýrada Recep Efendi ve makineli tüfek efradý esir düþtü. (Recep Efendi götürülürken kendini Sakarya Nehrine atarak kurtulur.) Asiler öðleden sonra akþama kadar saldýrýya devam etmiþlerdi. Saat on yedi de 70. Piyade alayýnýn üçüncü taburuna Doðançay’dan topçu himayesi altýnda karþý taarruz yaptýrarak asiler daðýldýlar. Doðançay’ýn kuzeyinde ve Deðirmendere’nin batýsýnda þiddetli çatýþmalar olurken, Sakarya’nýn batýsýnda Hilafet Kolordusuna mensup bir piyade alayý topçu desteðinde Ýlmiye ve Ýkramiye köylerimizdeki mevzilerimize bazý tesirsiz taarruz hareketleri yapmýþlardýr. Saffet Bey kolunun taarruz hareketlerinde Yaverim Süvari Mülazým Saim ile Süvari Yüzbaþý Ýbrahim Efendiler bilhassa katýlmýþlardýr. Bu çatýþmalarda bende ellerimden yaralanmýþtým. Asilerin o günkü hareketlerini Anzavur idare etmiþti. Anzavur akþama doðru müfrezelerimizin takibinden yakasýný kurtarmak için evrak ve eþyalarýný býrakarak Adapazarý’na kaçmýþtý.’’
(Bir sonraki yazý: ANZAVUR KUVVETLERÝ GEYVE’YE SALDIRIYOR)
Arif Öztürk
Arif Öztürk hakkýndaki diðer yazýlar
Gsterim: 4043 | E-posta
|
|
|
