|
ANZAVUR KUVVETLERÝ GEYVE’YE SALDIRIYOR
Anzavur, 15 Mayýs 1920 günü Geyve Boðazý’na saldýrmýþ, ilk anlarda baþarý elde eder gibi olmuþ olduðundan Ýstanbul’a baþarýsýný belirten bir telgraf çeker. Fakat milli kuvvetlerin direniþi ve taarruzu neticesinde kuvvetleri daðýlan Anzavur, Adapazarý’na çekilir. Ertesi günü Adapazarý’ndan Sapanca’ya gelir. Burada daðýlmýþ olan kuvvetlerini toplar. Sapanca’da önceden konuþlanmýþ olan Kuva-yý Ýnzibatiye’ye ait piyade alayý ve topçu kuvveti ile birlikte Sakarya’nýn batýsýndaki milli kuvvetlere saldýrýya geçer. Fakat bir sonuç alamaz.
17 Mayýs 1920 günü Anzavur 300 kadar süvari ile Sapanca’dan Ýkramiye Köyü üzerinden, Köprübaþý Köyü istikametinden Geyve Ýstasyon’a saldýrýr. Bu beklenmedik duruma milli kuvvetler hazýrlýksýz yakalanýr. Çünkü milli kuvvetler Geyve Boðazý’nda bulunmaktadýr. O anda Geyve Ýstasyon mýntýkasýnda 30 kiþi kadar bir kuvvet vardýr. Bu otuz neferden biri de Geyve Günhoþlar Köyünden Hüseyin’dir.(Yýldýrým) Bu kuvvet (Alifuatpaþa’daki ) taþ köprünün Geyve ucuna konuþlanýr. Ali Fuat Paþa ve yaveri Ýdris efendi bir top ve bir makineli tüfekle Parlo Tepeye konuþlanýr. Anzavur Köprübaþý Köyü’ne geldiðinde Ali Fuat Paþa topu ateþler. Biraz duraksayan Anzavur, kuvvetleriyle Geyve Ýstasyon’u iþgal eder. Buradan Geyve’ye saldýrmak üzere köprüye yönelir. Taþ köprünün namazgah tarafýnda konuþlanan otuz yiðit iki saat boyunca direnir. Çok þiddetli bir çatýþma olur. Ýki saat sonra, Geyve boðazýnda bulunan süvari bölüðü, Demirci Mehmet Efe’nin atlý zeybekleri ve Dayý Mesut’un müfrezesi yetiþerek çatýþmaya iþtirak ederler. Anzavur kuvvetleri büyük kayýp vererek geri çekilmek zorunda kalýr. Bunun üzerine Milli Kuvvetler topçu ve makineli tüfeklerin desteðiyle karþý taarruza geçerler. Bu çarpýþmalar sýrasýnda Anzavur, yýkýlan atýnýn altýnda kalarak ayaðýndan yaralanýr. Sonuçta Anzavur büyük kayýplar vererek Adapazarý’na döner. O gün yaþananlarý Ali Fuat Cebesoy ‘’Milli Mücadele Hatýralarý’’ kitabýnda þöyle yazar:
’Ýki üç saat sonra gelecek Refakat Süvari Bölüðüm ile zayýf mevcutlu bir istikam müfrezesi, ambarda bir adi cebel topu, bir makineli tüfekten baþka çýkarabileceðimiz kuvvet yok. Derhal tedbirlerimi aldým. Ýstikam Müfrezesini Geyve Ýstasyon’daki Sakarya Nehri’nin müdafaasýna görevlendirdim. Yaverim Ýdris Efendi, ambar iþçilerinin yardýmýyla ambardan topu ve makineli tüfeði taþlý tepeye (Parlo Tepe) çýkardýk. Hem Anzavur’a hem de arkamýzdaki Rum köylerine karþý mevkiimizi koruyacaktýk. Topun baþýna ben, makineli tüfeðin baþýna yaverim Ýdris Efendi, Sakarya Köprüsü’nün müdafaasý için Ýstihkâm Müfrezesi kumandaný Mekki Efendi geçti. Anzavur Köprübaþý Köyü’ne gelince topla baþarýsýz bir atýþ yaptým. Anzavur kuvvetleri biraz durduktan sonra daðýnýk vaziyette istasyona doðru hareketlendiler. Ýdris Efendi’nin makineli tüfek atýþý ve top atýþým tesir etmiþti. Asileri yarým saat kadar oyalamýþtýk. Bundan sonra Ýstasyona giren Anzavur, köprüye hücum etti. Çatýþma iki saat kadar sürdü. Bu sýrada Süvari Bölüðü, Dayý Mesut Bey Müfrezesi (15 kiþi) yardýma gelmiþlerdi. Daha sonra Demirci Efenin atlý zeybekleri yetiþmiþti. Öðleden sonra topçu ve makineli tüfeklerin yardýmýyla asileri sýkýþtýracak mahiyete taarruz baþarýlý oldu. Anzavur bir hayli kayýp vererek bir daha karþýmýza çýkmamak üzere geldiði istikamete kaçmýþtýr. ‘’
Bu çatýþmalar olurken Geyve merkezde top, makineli tüfek sesleri halk arasýnda büyük bir panik yaþanmasýna neden olmuþtur. Dedem Ali (Annemin babasý) o sýrada Geyve Ziraat Bankasý’ný korumakla görevli jandarmadýr. O gün olanlarý þöyle anlatmýþtý. ‘’ Halk panik içine girdi. Herkes yanýna alabileceði eþyalarýný alýp, genellikle kadýnlar ve çocuklar Taraklý istikametine doðru kaçmaya baþladý. Bankada parasý olanlar paralarýný almak için hücum etti. Komutaným bana kimseyi bankaya almamam için emir verdi. Saldýrýnýn bertaraf edildiði haberi duyulunca Geyve’yi terk eden ahali sevinç içinde geri döndü’’
Bu sýrada Ýstanbul’un fiilen iþgali nedeniyle okullarý yetimhane yapýlan dört yüz Harp Okulu öðrencisi milli mücadeleye katýlmak için Ýzmit istikametinden Geyve’ye ulaþma çabasý içindedirler. Yol güzergahý olan Ýzmit, Adapazarý, Sapanca mýntýkalarý Asi ve Kuva-yý Ýnzibatiye kuvvetlerince iþgal altýnda olduðundan Keltepe Daðlarý’ný aþarak Akhisar (Pamukova) Yayla’sýna varýrlar. Pamukova halký 400 Harp Okulu öðrencilerinin geldiðini duyunca genç ihtiyar, kadýn erkek ellerine bayrak alarak, davullu zurnalý karþýlamaya giderler. Pamukovaya gelen bu gençler, Geyve istasyonunda Anzavur’la yapýlan çatýþmaya katýlmak için Pamukova’dan Geyve’ye hareket ederler. Pamukova’dan Geyve’ye yürüyüþ esnasýnda Anzavur Milli Kuvvetlere karþý yenilip kaçmýþtýr. Geyve Ýstasyonu’na varan bu öðrenciler bayraðý ve Geyve topraðýný öperek oradaki Milli Kuvvetlere heyecanla sarýlmýþlardýr.
Bu Harp Okulu öðrencilerinden biride Cevat Kazým’dýr. Cevat Kazým anýlarýnda Geyve’ye varýþlarýný þöyle anlatýyor. ‘’Her biri bir tepede bulunan Laz evlerinin daðlara yayýlan köylerinde sade mýsýr ekmeðiyle geçinerek iki gün yürüyüþle Akhisar yaylasýna vasýl olduk. Milli çetelerin geldiðini köylülerden haber alan Akhisarlýlar (Pamukova) genç ihtiyar, kadýn, erkek, memur, zabit ellerinde küçüklü büyüklü bayraklarla (ve davul zurnanýn) imanlý ahangiyle bize doðru geliyorlardý. Davullarýn sesine milli cenk duygusu kadar yakýþan top sesleri sol tarafýmýzdan geliyor. Geyve Köprüsü’nde Çerkesler ve Kuvayý Ýnzibatiyecilerle Ali Fuad Paþa kuvvetleri vuruþuyordu. Anadolu topraðýna ve Anadolu cephelerine kavuþan dört yüz kiþi Ýzmir’in iþgalinden beri ruhlarýnda coþan bir ihtiyaçla koþarak istikbâl edenlere sarýldý, bayraklarýný öptü.’’ Geyve'de bir müddet istirahat eden bu öðrencilerin bir kýsmý bölgedeki askeri birliklerde görevlendirilirken, büyük bir kýsmý da Ankara’ya gönderilmiþtir.
Arif Öztürk
Arif Öztürk hakkýndaki diðer yazýlar
Gsterim: 3916 | E-posta
|
