|
Evrenin kapılarını aralamaya hazır mısınız?
 Bu sabah ya da gece fark etmez hiç dikkatlice gökyüzüne baktınız mı? Baktığınızda ne hissetiniz ya da ne gördünüz? Eğer biraz dikkatli bir şekilde baktıysanız ayın yanında duran yıldıza benzeyen aslında Jüpiter gezegenini görebilirsiniz… Tarihler boyu insanlar hep gökyüzüne bakmışlardır. Gökyüzü sayesinde işlerini, hayatlarını, ibadetlerini kısaca hayatlarını ayarlamışlardır. Ben küçükken gökyüzüne bakmaktan korkardım, çünkü gökyüzünde ne olduğunu anlayamıyordum, yıldız takımlarını bulamıyordum ve en önemlisi de karanlıktı ve korkuyordum. Ama sabahın ilk ışıkları, güneşin doğuşunu izlemek keyif ve huzur en önemlisi de güven verirdi bana… Çünkü tekrardan başlamış olmaktı yeni bir güne…
Birçok insanın haberi olmasa da astronomi ve uzay bilimleri bölümü var. Ama lütfen dikkat astronomi, astroloji değil. Üzülerek söylüyorum günümüzde birçok insan astronomi okuyorum diyince “ooo fal bakar mısın?” diyor… Hatta; gök atlasım var, gece gözlemlerinde kullanıyoruz… Aynı normal atlasın görevini görüyor, tek farkı gökyüzü ile alâkalı olması… gök atlasını görünce bu ne diyorlar, tabi ben açıklama yapmaya başlıyorum tam “aaa… Benim bir burcuma bakar mısın? Bu ay neler olacak hayatımda” diye sorularla açıklamamı bölüyorlar… Ama olsun bu işi tanıtmaya nereden başlasak iyidir…
Astronomi; Yunanca da ki astron ve nomos kelimelerinden türer, astron: gök cismi nomos: kanun, gelenek veya tahmin etmek anlamında kullanılır. Buna göre astronomi: evrende gök cisimlerinin dağılımını idare eden kanunları inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalında lisan eğitimi alarak mezun olan kişilere de astronom unvanı verilir, lütfen dikkat astronot değil, astronom, yani gök bilimci denir.
Ülkemizde şu an dört üniversitede lisans programı olan bu bölüm, Ankara, İstanbul, Ege ve Erciyes Üniversitelerinde vardır. Dört senelilik olan bu lisans programı, lütfen dikkat dört hatta Ege de hazırlık eğitimi ile birlikte beş sene oluyor, şu an ki üniversiteye giriş sınavında matematik ağırlık puanı ile öğrenci alıyor… Birçok dershane öğretmeni ya da halktan kişiler bu bölümü şiddetle tavsiye etmese bile bu bölümün en güzel tarafı da okumadan da amatör astronomda olabilmektir. Yani bölümümüz amatör astronomlar kulüpleri ile gökyüzü severlere kapılarını açmıştır.
Bana ayrılan bu bölümde bu sadece bir başlangıçtı, bu bölümle evrene açılan bir kapı ile gizemli ve bilinmeyen bilimsel olan evrenin kapılarını aralayacağız… Güneş sistemimizdeki gezegenlerin ilginç özelliklerinden, yıldız takımlarına, bir yıldızın nasıl doğup öldüğünden, kuyruklu yıldızlara, kara deliklere bunların yanında astronomi tarihinden de bahsedeceğiz, Galileo’dan ünlü gök bilimci Newton’a, İslâm âlimlerinden olan Uluğ Bey’den Ali Kuşçuyu ve günümüz Türk astronomisinin gelişmesinden üniversite de bölüm oluşturmasına yardımcı olan Abdullah Kızılırmak ve Nüzhet Gökdoğanı da tanıyacağız…
Bunun yanında popüler astronomi haberleri ve aylık gökyüzü tanıtımını da yapacağım yani bulunduğumuz ayda gözlenebilen gezegenleri, göktaşı yağmurlarından, ay evrelerinden, güneş lekelerinden bahsedeceğim sizlere… Umarım az da olsa içinize merak tohumları bırakabilmişimdir, keyifle ve merakla okuyacağınız bir bölüm olması dileğiyle hoşçakalın…
***********
Bu ay ki gökyüzü…
ARALIK 2010
Gezegenler:
Merkür: 20 Aralık’ta alt kavuşumdan geçtikten sonra sabah gökyüzünde yükselerek yılsonunda Güneş’ten yaklaşık 1,5 saat önce doğacak.
Venüs: ay boyunca sabah gökyüzündeki yükselimini koruyor ve güneye doğru kayıyor. Ay sonunda güneybatı ufku üzerinde parlıyor olacak. Giderek Dünya’dan uzaklaşan gezegen, görünür büyüklüğünün küçülmesi ve yüzeyinin de fazla ışık almasıyla teleskoplu gözlemcilerin ilgisini kaybedecek.
Mars: akşam gökyüzünde batı ufku üzerinde olmasına karşın görülemeyecek kadar alçalmış durumda
Jüpiter: hava karardığında gökyüzünde en yüksek konumundadır. Gezegeni görmek için gökyüzünde güneye doğru bakmak yeterli. Gezegen güney ufkuyla başucu arasında, hemen hemen tam ortada bulunuyor. Jüpiter ve Uranüs bu ay yeniden iyice yakın görünüyorlar. Özellikle ayın son günü bir dürbünle Uranüs’ü Jüpiter’in yaklaşık 1° üzerinde görmek mümkün.
Satürn: sabah gökyüzünde, Gezegen ayın başında Güneş’ten yaklaşık dört saat önce doğuyor. Ay sonundaysa gece yarısı civarı doğu ufkunda beliriyor.
GÖK OLAYLARI
01 Aralık Satürn, Ay’ın 10° güneyinde (sabah)
02 Aralık Venüs, Ay’ın 10° güneyinde (sabah)
14 Aralık Jüpiter, Ay’ın 11° güneyinde
21 Aralık Tam Ay tutulması (ülkemizden gözlenemeyecek)
22 Aralık Kış gündönümü (en uzun gece - en kısa gündüz)
29 Aralık Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde (sabah)
31 Aralık Venüs, Ay’ın 9° kuzeyinde (sabah)
AYIN DURUMU
YENİAY 5 ARALIK
İLK DÖRDÜN 13 ARALIK
DOLUNAY 21 ARALIK
SON DÖRDÜN 28 ARALIK
Alt kavuşum: gezegenin Güneş ile Dünya arasında kaldığı, yani Güneş'in önünden geçtiği, Dünya’ya göre en yakın konumu.
Kaynakça: Tübitak gök olayları yıllığı…
Busra Dinmaz hakkındaki diğer yazılar
Gösterim: 3348 | E-posta
|
.
