|
Geyveli askere gittiðinde, görevli veya iþi gereði baþka memleketlere gittiðinde, tatile gittiðinde vb. Geyve dýþýnda bir yerde olduðunda herkese usulden sorulan soru Geyveliye de sorulur. Siz ne milletsiniz? Geyveli düþünür. Ne diyeceðini pek bilemez. Biz Türküz diyecek olsa da aklýndan karþýsýndakinin tam anlamasý için bize manav derler diye yanýt verir. Manav ne demek diye sorulduðunda yanýt vermekte zorlanýr, daðarcýðýnda ne varsa onu söyler.
Þimdi moda olan köy internet sitelerinde manav deðiþik þekilde izah edilmektedir. Örneðin Osmanlý sarayýna sebze-meyve verdikleri için manav demiþler, sebze 'meyve üretimi ile uðraþtýklarýndan demiþler gibi.
 |
| Yrd. Doç. Göksel Öztürk |
Marmara Üniversitesi Türkiyat Araþtýrma Enstitüsü öðretim görevlisi (Kendisi Pamukova Katýrözü köyü damadý) Yrd. Doç. Göksel Öztürk bana manav sözcüðünün Türkçe kökenli olduðunu þöyle anlattý. Türkler Anadolu'yu yurt edinmeden önce kendilerini, Göçer-evli, Ban(g)-evli gibi sýnýflandýrmalar yapmýþlardýr. Göçer-evli; belirli bir yerde yerleþmeyen, hayvanlarýyla göçebe olarak yaþayan Türklerdir. Bu göçebe Türklere Anadolu'da yörük denmektedir. Bazý Türklerde yerleþik hayata geçip evlerini yapmýþ, hayvancýlýðýn yaný sýra tarým, ticaret, zanaat iþlerini uðraþ edinmiþlerdir. Köyler, þehirler kurmuþlardýr. Bu Türk topluluklarýna da Ban-evli denilmiþtir. Ban; yerleþik anlamý taþýr. Türklerde ses uyumu gereði Ban-evli deki 'e' ve 'i' sesleri (a) ve (ý) olarak deðiþime uðrayarak 'ban-avlý' olarak söylenmiþtir. 'B' sesi Türkçede 'M' olarak söylenir, günümüzde Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler'de Türkler tarafýndan söylenmektedir. Örneðin; 'ben' yerine 'men' denilmektedir. Ban-avlý, man-avlý olarak söylenir olmuþtur. Manavlý sözcüðü konuþma dilinde sondaki 'ý' sesi düþürülerek 'manav' olarak söylenmektedir.
Þunu açýk olarak söyleyebiliriz; yerleþip köy kuran, yerleþik hayata geçen Türklere MANAV denilmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde yerleþik Türklere manav denildiðini yazmaktadýr.
Atalarý Kýrýmdan savaþlar nedeniyle Romanya'ya göç etmiþ, daha sonra oralarýnda Osmanlý'nýn elinden çýkmasý sonucu Türkiye'ye gelip yerleþmiþ yüz yaþlarýnda bir Tatar Türkü nine bana kendilerinin manav sözcüðünü 'manag' olarak söylediklerini, anlamýnýn; topraðýn beyi, yerleþmiþ topraðý olan anlamýna geldiðini anlattý.
Benim kanaatim manav olarak tabir edilen halkýn yoðun olarak yaþadýðý Bilecik, Eskiþehir, Bursa, Kütahya, Sakarya, Ýzmit, Balýkesir vb bölgeler Osmanlýnýn Osman Gazi, Orhan Gazi, Murat Hüdavendigâr dönemlerinde yerleþilmiþ bölgeler olduðu, buraya ilk yerleþen Türk boylarýna Osmanlýnýn Ýmparatorluk sürecine girmesiyle daha sonradan bu bölgeye gelenlerin yerleþik Türkleri ifade etmek için kullandýklarý bir tanýmlamadýr.
Bölgemizde manav olarak tabir edilen köylerin ilk kurucularýna baktýðýmýzda Kayý, Bayat, Dodurga gibi Oðuz boylarý olduðunu görmekteyiz. Bu köylerin ilk adlarý bile Türkçedir. Osmanlý kayýtlarýnda Geyve'nin köylerinin hepsi yer almaktadýr.
Örneðin: Çamlýk olarak adý deðiþen Argat köyünün ilk adý Arýk-At'dýr. Arýk-at'ýn anlamý zayýf at, bakýmsýz at demektir. Taþoluk (taþtan olluðu olan anlamýndadýr) köyünün yanýnda Kutlu-boða karyesi olduðu kayýtlýdýr. Bayat köyü adýný Bayat boyundan almýþtýr. Kozan Köyü adýný ilk kurucularý Kozan oðlanlarý Yakup, Mesut.. olduðundan almýþtýr.
Kýsacasý manav; yerleþmiþ Türk demektir.
(Teþekkür: Katkýlarýndan dolayý Marmara Üniversitesi Türkiyat Araþtýrma Enstitüsü öðretim görevlisi Yrd. Doç. Göksel Öztürk'e teþekkür ederim.)
Arif ÖZTÜRK
Arif Öztürk hakkýndaki diðer yazýlar
Gösterim: 4423 | E-posta
|
