|
Dernekkýrý serisine bir günlük mola verelim, zira konuyla ilgili belki bir geliþme yaþanabilir, belki bir yetkili kalkýp içimizi ferahlatacak bir adým atabilir…
Yarýn devam eder, geliþmeleri paylaþýrýz, varsa eðer…
Türk Eðitim-Sen kadýn Kollarýnýn düzenlediði Çalýþma Hayatýnda Kadýn Çalýþtayý'na þubemizi temsilen katýlan Kadýn Komisyonu üyemiz Seda Kiracý, geçtiðimiz hafta sonu Ada Fikir Kulübü'nün konuðuydu.
Çalýþtay konusu Mobbing olan Seda Öðretmen Ada Fikir Kulübü üyelerine psikolojik þiddet, baský, kuþatma, taciz, rahatsýz etme veya sýkýntý verme anlamýna gelen mobbingi anlattý.
Konu önemli ve köþeye sýðmayacak kadar büyük…
Ben, Seda Öðretmene teþekkürlerimi bildirirken bize anlattýklarýný sýðdýðý kadarýyla özetlemeye çalýþacaðým;
Sözcük anlamý, psikolojik þiddet, baský, kuþatma, taciz, rahatsýz etme veya sýkýntý vermek.
Literatüre yeni giren bir kavram olduðu için, Türkçe karþýlýðý konusunda henüz bir netlik yok. Türkçe karþýlýk olarak " iþyerinde psikolojik þiddet", "duygusal þiddet", "iþyerinde psikolojik taciz", "iþyerinde manevi taciz", "duygusal þiddet","yýldýrma" gibi kavramlar kullanýlýyor.
Kesin olan mobbing olgusunun birinci deðiþmez özelliði iþyerinde gerçekleþmesi.
TDK tarafýndan iþyerinde "bezdiri" olarak tanýmlanmýþ ama yeterli deðil.
Mobbing, sistemli bir þekilde, süreklilik arzeden bir sýklýkta çalýþaný sindirme maksadý ile kiþinin özgüvenine uygulanan psikolojik ve hatta fiziksel saldýrgan davranýþý ifade etmekte.
Hangi iþyerlerinde ve hangi kiþilerin mobbinge uðradýðýna bakýldýðýnda araþtýrmalara göre kar amacý gütmeyen kuruluþlar, öncelikle saðlýk ve eðitim sektöründe yaygýn olduðu ve özellikle üniversitelerde bunun çok daha sýklýkla yaþandýðý görülüyor.
Üç biçimde ele alýnmýþ;
Düþey Psikolojik Taciz: Üst konumda yer alanlarýn astlarýna yönelik olarak gerçekleþtirdikleri psikolojik taciz vakalarýdýr. Üstler sahip olduklarý kurumsal gücü, astlarýný ezerek, onlarý kurumun dýþýna iterek kullanmasý.
Yatay Psikolojik Tacizde fail veya failleri maðdur ile benzer görevlerde ve benzer olanaklara sahip, ayný konumdaki iþ arkadaþlarý…
Yani eþit koþullar içinde bulunan çalýþanlarýn çekememezliði, rekabet, çýkar çatýþmasý, kiþisel hoþnutsuzluklar…
Dikey Psikolojik Taciz: Çalýþanýn yöneticiye psikolojik þiddet uygulamasý... Nadir görülen bir durum; çalýþanlarýn yöneticiyi kabullenememesi, eski yöneticiye duyulan baðlýlýk, kýskançlýk gibi.
Bazý araþtýrmalar maðdurlarýn hakkýný aramaktan çekinen, çatýþmadan kaçýnan, dürüst, iyi niyetli kiþiler olduklarýný ortaya koyuyor.
Bununla birlikte maðdurlarýn duygusal zekalarý yüksek, dolayýsýyla esnek, hassas, kendi davranýþlarýný gözden geçirebilen, baþkalarýnýn davranýþ ve duygularýný yüksek seviyede hissedebilen, yeni fikirler üretebilen, farklý bakýþ açýlarýyla dünyayý yorumlayabilen kiþiler olduklarýný görülüyor.
Neden psikolojik taciz davranýþlarýna baþvurduklarý üzerine yapýlan araþtýrmalar, bu kiþilerin kendi eksikliklerini gidermek amacýyla mobbinge baþvurduklarýný gösteriyor.
Baþka bir ifade ile psikolojik taciz failleri, genellikle ilgiye susayan, övgüye aþýrý ihtiyaç duyan, kendi konumlarýný destekleyenlere karþý övücü davranan ve yapýcý eleþtirilerine asla tahammül edemeyenler…
Bazý durumlarda, mobbing faillerinin, kötü bir çocukluk geçirmeleri, toplumsal ve aile baskýsý yaþamalarý veya baþa çýkamadýklarý çeþitli olaylarýn kurbaný olmalarý ve bunu mobbing davranýþlarý olarak dýþarýya yansýtmalarý da söz konusu…
Ayrýca tacizcinin kötü kiþiliði, yönetici olmasý nedeniyle kendisinde hak görmesi, þiþirilmiþ benmerkezcilik ve narsist kiþilik yapýsý, mobbing uygulamasý için neden oluþturabiliyor.
Hiyerarþik örgütlenme, mobbing failinin kendisini saklamasý açýsýndan da elveriþli bir zemin oluþturmakta.
Böylece uzun dönemde psikolojik taciz, yönetim biçiminin bir parçasý haline gelebilmektedir.
Bazý durumlarda çalýþan ayný anda birden fazla yöneticiye baðlý olarak çalýþabilmekte ki bu nedenle yetki çatýþmalarýnýn yaþanmasý oldukça doðal…
Kötü yönetim, yetersiz iletiþim, zayýf liderlik yapýsý, stresli ortamýn varlýðý, insanlarýn kendilerinden beklenenleri yerine getirememesi, yeniden yapýlanma, rekabetçi ortamlarda kendi iþini kaybetmekten korkma, kendi durumunu koruma durumu gibi davranýþlar iþyerinde psikolojik tacizin baþlýca sebepleri…
Ve iþ yaþamýnda psikolojik taciz vakalarýnýn görülme sýklýðý, toplumun sosyal, ekonomik, kültürel ve ahlaki norm ve deðerleri ile yakýndan ilgili…
Artan göç, yabancýlaþma, öz güven yetersizliði, iþyerlerinde liyakate önem verilmeyiþi, hemþerilik aðý etkileþimi, iþyerlerinde psikolojik taciz davranýþlarýný besleyen önemli bir zemin…
Velhasýlý kelam; Türkiye, her yönü ve özelliði ile mobbing laboratuarý ve anavataný…
Erol Afþar hakkýndaki diðer yazýlar
Gösterim: 1589 | E-posta
|
