|
MİLLİ MÜCADELE KARŞITLARININ HEDEFİ GEYVE
Geyve Kaymakamı Hamdi Namık Bey İzmit mebusu seçilir. TBMM açılışına katılmak üzere ailesini Geyve’de bırakarak Ankara’ya hareket eder. 22 Nisan 1920 günü sabahı Ankara’ya varır. Bu arada İstanbul Hükümeti, Milli Mücadelenin önünü kesmek için yeni bir tertip içine girer. 18 Nisan 1920’de Kuva-yı İnzibatiye kuruluş nizamnamesi olan kararnameyi çıkarır. Bu kararname 24 Nisan 1920’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İngilizler tarafından desteklenen, İstanbul Hükümeti tarafından kurulacak bu askeri kuvvete asker bulma çalışmalarına girilir. İngilizler, Mısır’da bulunan esirlerden bir kısmını İstanbul’a getirip, Selimiye ve bazı kışlalara yerleştirirler. Bu Türk esirlerden Kuva-yı İnzibatiye’ye asker sağlamak için Mustafa Natık Paşa bizzat Selimiye kışlasına giderek esirlikten dönen bu askerlere şu telkinde bulunmuştur:
“Halifenin fermanıyla geldim. İttihatçılar ve Kuva-yı Milliyeciler Halifeye isyan ettiler ve köyünüzü ve hanenizi yakıp evlatlarınızı öldürüyorlar, bunları vurmak için otuz lira maaş ile asker yazılınız.’’
Damat Ferit Paşa’nın özel gayret ve çalışmalarıyla İstanbul’daki depolardan silah, cephane ve araç gereç sağlanarak gönüllü olarak tutulan maaşlı erlerden ve işsizlerden Kuva-yı İnzibatiye birlikleri oluşturulur. Oluşturulan bu birliklerden birinci Alayı 29 Nisan 1920 günü İzmit’e gitmek üzere İstanbul’dan gemiye bindirilir. Bu gemi 4 Mayıs 1920 günü İzmit’e ulaşır. İzmit’e gelen gemide bulunan Kuva-yı İnzibatiye birliği 8 Mayıs 1920’de karaya çıkar. Karaya çıkan bu kuvvetin bir kısmı İzmit’in güney doğusuna, bir kısmı da Sapanca taraflarına konuşlandırılır. Bu sırada Biga’da Kuva-yı Milliye kuvvetlerine yenilen Ahmet Anzavur İstanbul’a gelmiş, 26 Nisan 1920 de Damat Ferit Paşa ile görüşmüş ve Biga’dan İstanbul’a beraberinde gelen adamlarıyla birlikte Adapazarı’na gitmek üzere hareket etmiştir. İşgalcilerin ve işbirlikçi İstanbul Hükümetinin hedefi Geyve’dir, Geyve’deki milli kuvvetlerdir.
Adapazarı, Hendek, Düzce’nin asilerin denetimine girmesi, İstanbul’dan Geyve’deki milli kuvvetleri yok etmek amacıyla bölgeye Kuva-yı İnzibatiye birliklerinin sevk edilmesi, Ankara ve Geyve’de endişe yaratmıştır. 28 Nisan 1920’de Ali Fuat Paşa, Geyve istasyon binasını Batı Cephesi Karargah binasına dönüştürmüştür. Genel Kurmay Başkanı İsmet Bey (İnönü), o sırada Biga’da bulunan Çerkez Ethem’e telgrafla Geyve bölgesinde durumun kritik olduğunu, Ali Fuat Paşa’ya Geyve boğazının savunulmasında yardım etmek üzere en kısa yoldan süvari birlikleriyle Geyve’ye gitmesini rica eder. 27 Nisan 1920’de Ali Fuat Paşa’da Ethem Bey’e bütün kuvvetlerini Susurluk’ta toplayarak Geyve’ye gelmek üzere Lefke’ye (Osmaneli) hareket etmesini istemiştir.
Ali Fuat Paşa bu arada önceden alınan tertibata ilaveten 123. Alay’ın 3’ncü Tabur’unu iki sahra topu ile pekiştirerek Geyve Boğazı’na yerleştirir. Diğer taraftan dağılan 24’üncü Tümen’i tekrar derleyip toparlamaktadır. 30 Nisan 1920’de İzmir cephesinde bulunan efelerin Geyve’ye gönderilmesinin hızlandırılmasını Albay Refet Bey’den ister. Geyveliler bu askeri kuvvetlerde Geyve’yi müdafaa etmek için gönüllü olarak yer almışlardır.
İstanbul Hükümeti’nce kendisine paşalık rütbesi verilen Anzavur, İzmit’e geldiğinde Kuva-yı İnzibatiye tahsisatından 15 000 lira para ile 2000 tüfek ve 600 sandık cephane aldıktan sonra kendi adamlarıyla birlikte 8 Mayıs 1920’de trenle Adapazarı’na hareket eder. Adapazarı’na gelen Anzavur yaklaşık 500 kişilik bir kuvvet oluşturarak Adapazarı’nda kontrolü ele geçirir.
Bu durumda Geyve Boğazının tertibatı şu şekle getirilmiştir: Geyve Boğazının kuzey ağzı olan Doğançay-İkramiye hattı tahkim edildi. Sapanca ve İzmit’ten Geyve Boğazı batısına gelen yollar kapatıldı. Saffet Bey komutasındaki bir kuvvet Değirmendere’nin batısında mevzilendirildi. Ali Fuat Paşa ise kolordu süvari bölüğü ile Doğançay bölgesini tuttu. 3 Mayıs 1920’de Sapanca ile İzmit arasında yoğun olarak yaşayan Laz ve Gürcülerle anlaşma sağlanarak onların da Sapanca’nın doğusundaki tepeleri tutmaları sağlandı.
Anzavur, Geyve Boğazına hücum etmeden önce yan ve gerisini emniyete almak amacıyla Kandıra üzerine yürür. Burada Anzavur kuvvetleri ile Milli Müfreze Dayı Mesut kuvvetleri arasında dört saat süren şiddetli bir çarpışma olur. Kendisinden üstün kuvvetler karşısında Dayı Mesut müfrezesi geri çekilmek zorunda kalır ve Geyve’ye gelir. 13 Mayıs 1920’de Anzavur Kandıra’yı işgal eder.
Bu sırada Çolak İbrahim, Mudurnu’da asilerle çarpışmaktadır. Asiler sayı olarak burada Milli Kuvvetlerden çok üstündürler. Ali Fuat Paşa, Giritli Necati Bey kumandasında 15 neferle, 15 sandık cephaneyi Çolak İbrahim’e destek için Geyve’den Mudurnu’ya gönderir.
Arif Öztürk
Arif Öztürk hakkındaki diğer yazılar
Gösterim: 3611 | E-posta
|
