Sizi oluþturan unsurlar nelerdir? Maddi unsurlarý zaten biliyorsunuz; yaþýnýz, kilonuz, cinsiyetiniz gibi þahsýnýza ait veriler. Maddi unsurlarý tanýmlamada bir zorluk olduðunu düþünmüyorum. Esas sýkýntý manevi olarak, “siz kimsiniz” sorusuna cevap bulmak.
Ýþte cevaplar ;
1. Ben Zamaným:
En önemli cevap budur; ben, zamaným. Doðumdan ölüme yaþanan her dakika sizsiniz. Doðmamýþsan veya ölmüþ isen “Ben kimim” sorusunun bir anlamý yoktur.
Yaþadýðýn zamanla ne yapýyorsa, iþte o sensin. Yaptýklarýnýn nevi, senin kimliðini oluþturur. Zamanýný nasýl harcýyorsun? Bu soruya verdiðin cevap “ Sen kimsin” sorusuna verdiðin cevaptýr.
Bu anlayýþla “deðiþimin” ana açýklamasý da “yaþamýnla ne yaptýðýn” sorusuna verilen cevabý, istediðin yönde deðiþtirmektir.
Hayatýndaki belirli bir zaman aralýðýnýn, saatin, günün, ay veya yýlýn geçiþini umursamýyorsan, bil ki kiþiliðine büyük bir saldýrý yapýyorsun. Yaþadýðý zamaný önemsemeyen, kendini umursamýyor demektir. Bu konuda hedefimiz, her bir dakikayý önemsemek ve planlamaktýr.
2. Ben Ýliþkilerim:
En çok iliþki kurduðun, konuþtuðun, paylaþtýðýn kiþiler kýsaca yakýn çevren “Ben kimim” sorusuna verilecek ikinci önemli cevaptýr.
Sen; ailensin, arkadaþlarýnsýn, iþ çevrensin. Bu insanlarla kurduðun iletiþim kalitesi, sana karþý tavýrlarý, senin yaklaþýmýn, senin kiþiliðini oluþturan ana unsurlardýr. Bu noktada yaptýðýn seçimler, seni belirler.
Ben ýsmarlamadým ki deyiþinizi duyar gibiyim. Fakat bu, baþka bir tartýþma konusu olur. Konuyla ilgili atasözümüz bile var; “ Bana arkadaþýný söyle sana kim olduðunu söyleyeyim”.
Eþinden, arkadaþlarýndan, iþ çevrenden sana karþý yapýlan muamele ve senin onlara karþý tutumun, ayný karakteristik özellikleri taþýyor ise iþte sen o’sun. Ama farklý karakteristik özellikler taþýyor ise, sen’i tanýmlamak zorlaþýr. Ana konudan uzaklaþmak pahasýna bu hususu biraz daha açmak istiyorum:
Ýþte, evde, veya okulda birbirinden farklý tipler çiziyorsan, ilk baþta önemsiz gördüðün bu durum, zaman içinde önemli olacak ve sen; evdeki, iþteki veya okuldaki tutumundan birini tercih etmek zorunda kalacaksýn. Hangi tarafta daha olumlu bir geri bildirim alýyorsan, artýk o tarafta bulunmak isteyeceksin. Ýþte örnek;
Lisedeyken bir öðretmenimiz çok otoriterdi. Sýnýfta çýt çýkmazdý. Öðrenciler koridorda onunla konuþurken istemeden sýraya girerlerdi. Sanki vekaleten müdür muaviniydi. Bu kýdemli öðretmenimiz genç öðretmenleri de korurdu. Malum genç, tecrübesiz öðretmenlerin derslerinde Lise 3’ler azýya alýr. Ýþte bizim öðretmenimiz de bu durumlara müdahale eder, genç öðretmenleri korurdu.
Ben, kütüphane görevlisi olduðum bir gün, istemeden bu öðretmenin karýsýyla yaptýðý bir telefon konuþmasýna tanýk oldum. Aman Allah’ým ! o yeleli aslan gitmiþ yerine sarý civciv gelmiþti. Karýsýna, o gün yaptýklarýný, tane tane rapor ediyordu. Karýsý karþý tarafta sesini yükselttikçe, bizimkinin sesi kýsýlýyordu. Þok oldum. Adam o kadar abarttý ki, okul içinde yapacaðý nöbetçi yürüyüþünün krokisini bile, bitireceði zaman dahil anlattý.
Sonra ne mi oldu. Zaman içinde bu öðretmen, tabi ki otoriter olduðu, kendini iyi hissettiði tarafý seçti; karýsýndan boþandý, genç bir stajyer ile evlendi…
Ýliþkiniz sizi tanýmlar; doðru iliþki, doðru insan yaratýr.
3. Ben Ýþ’im:
Seçtiðiniz iþ ve onun unsurlarý sizi belirleyen etmenlerin üçüncüsüdür. Ýþimiz neden bizi belirliyor? Bir kere zamanýmýzýn çoðunu iþimizde harcýyoruz. Hýrslarýmýz, hedeflerimiz, ideallerimiz onunla belirleniyor. Ýþ dünyasýnda edindiðimiz tutum ve davranýþlar genel karakterimiz oluyor. Yanlýþ iþ, yanlýþ insan yaratýr. Ýþ, içine giren adamý kendine benzetmezse; mutsuz eder.
4. Ben Düþünce’yim/Ben davranýþým:
Tarih içinde “ Ben kimim” sorusuna en çok düþünce ve felsefe baðlamýnda cevaplar verilmiþtir; hatta en meþhuru, ünlü Fransýz filozof Descartes in Latince yazýmýyla "Cogito ergo sum” olarak da bilinen ünlü sözü:
Düþünüyorum öyleyse varým.
Yani “Ben” ile “Düþünce” ayný tutulmuþtur. Maalesef bu yaklaþým halka inmemiþtir. Çünkü düþünce (hayat felsefesi) uygulama alaný bulamadýðý zaman bir hiçtir ve Ben’i tarif etmekten uzaklaþýr. Tarihte çok az insan önce düþünüp sonra yaþamýþtýr. Belki 68 kuþaðý böyle bir kuþaktý. Doðrusu da budur. Önce felsefeyi oturtmak, sonra karar vermek, sonra tasarlamak ve sonra icra etmek. Benim amaçlarýmdan birisi de böyle bir toplum yaratýlmasýna katkýda bulunmaktýr.
Ancak uygulamada insanlar, yaþamýþlar ve yaþadýklarýna göre kendilerini dolayýsý ile düþüncelerini oluþturmuþlardýr. O yüzden pratik bir yaklaþým göstererek önce davranýþý deðiþtirip, sonra felsefeyi oluþturmak, yani binlerce yýldýr olageleni devam ettirmek daha mantýklý gözüküyor. Ayný çocuklarýmýzý eðitir gibi, yetiþkinleri de iyi örneklerle ve bazý davranýþlarýný ödüllendirerek, bazýlarýný engelleyerek eðitmekte fayda var diyorum.
Kendi hayatýmýzý da bu açýdan incelersek; deðiþmek için önce ve hemen davranýþlarýmýzý deðiþtirmeliyiz. Felsefi alt yapýsý sonrada oluþacaktýr. Bu paralelde “Ben Kimim ?” sorusuna verilecek son cevabýmýz; “Ben davranýþým” olacaktýr.
Saygýlarýmla.
Umut Ahmet TARAKCI
Deðiþim Yönetimi Danýþmaný Umut Ahmet Tarakcý hakkýndaki diðer yazýlar Gösterim: 7704 | E-posta
