|
Merhaba Derken...
Þöyle bir notlarýma baktým ki; Geyve’ye ilk kez 1980 yýlý Þubat’ýnda gelmiþim.
Arifiye’den Toros Ekspresi’ne binip Adliye, Karaçam, Sakarya Nehri üzerinde Balaban Köprüsü, yeþillikler içinde Doðançay Tren Ýstasyonu sonrasýnda iki küçük tünel Dereköy, Baðlarbaþý demiryolu köprüsü üzerinden karþý kýyýya geçip Alifuatpaþa Tren Ýstasyonu’nda indim. Ardýndan bir kamyonet ile Akkaya Köyü’ne giderek Ýstanbul’da iki arkadaþý ile þehit edilen Akkayalý Ülkücü Âdem Tomay Aðabey’in cenazesine iþtirak etmiþtim.
Yanýmda Sanat Okulu’ndan arkadaþým Nihat Satar, Kerim Göklüoðlu, Adnan Emir ve de Alattin Toy vardý. Cenaze kalabalýktý… Âdem Tomay Aðabey, Geyve Akkaya köyündendi. Ýstanbul’da Maltepe Sigara Fabrikasý’nda çalýþýyordu ve 26 yaþýndaydý. Yanýnda arkadaþlarý Mehmet Görür ve Ýsmail Baþaran olduðu halde Cuma günü öðleden sonra Haydarpaþa-Gebze banliyö treniyle memleketine hafta tatili için dönmek üzere Maltepe Tren Ýstasyonu’na geldi. Trene bindiklerinde takip edildiklerinin farkýna varmamýþlardý. Pendik yakýnlarýnda trende bulunan bir grup karþýt görüþlü militan vagonda bulunan yolcularý yere yatýrdýktan sonra Âdem Tomay ve arkadaþlarýný kurþuna dizerek þehit etmiþlerdi ve bizler bu cenazeye katýlmak üzere Geyve’ye gelmiþtik. Toros Ekspresi’nde indiðimdeki durum Hikâyeci Sait Faik Usta’nýn “Üçüncü Mevkii” isimli öyküsündeki durum ile hemen-hemen ayný idi. Ýþte o hikâyedeki durumu aktarýyorum bile. “Tren durmuþ; Geyve istasyonu toz, bulut ve akþam pembeliði içinde bir sarý Çin þehri gibi kaynaþýyor; yalýnayak çocuklar, saçlarý periþan arabacýlar ve bir kasket yaðmuru istasyonu dolduruyordu. Bu kasketlerin altýnda insanlar; buðdaylarýný, tahta traversleri, üzüm, ekmek ve bir vagon penceresinden kendilerine bakan bir hayali düþünüyorlar. Zaman akþamýn tozpembesine karýþmýþ, iptidai bir zaman, … Þimendiferin yaðlý manivelâsý ve yarýsý kýzýl tekerlekli makinesine bakýyordu.” Daha nasýl ve hangi kelime ve cümlelerle anlatýlýr ki o anýn durumu. O gün akþama kadar Geyve’de kaldým, Alifuatpaþa Tren Ýstasyonu’ndan bu defa Doðu Ekspresi’ne binerek Arifiye’ye oradan da Adapazarý Banliyösü ile Mithatpaþa’ya geri dönmüþtüm. O yýllarda seyahatlerimi daha çok trenlerle yapýyordum. Trenlere karþý sevgimin bu nedenle fazla olduðunu söyleyebilirim. Ýnanýn trenle beþ-altý günlük bir yolculuk inmesem daha beni kesinlikle sýkmaz aksine daha da mutlu eder. 2006 yýlýnda Kuzey Yunanistan’a yaptýðým 10 günlük kültür ve araþtýrma gezisini de trenle “Filia Ekspresi” ile yapmýþtým. Bu arada “Filia” Türkçeden “dostluk” kelimesinin tam anlamý karþýlýðýný bulan Yunanca bir kelime… Hatta “Kalimera” ile yani “Merhaba” ile kullanýlýnca da daha anlamlý.
Sonraki geliþim 1981 yýlýnda oldu. 1977’de Alifuatpaþa Belediye Baþkaný seçilen Ýdris Gür’ü ziyaret amaçlý oldu. O yýl Merhum Gazeteci Fahri Çatallar ile birlikte “Sakarya Haber Ajansý”ný kurmuþtuk… Þehirden ama çoðunluðu ilçelerden haberler yaparak daktiloda renkli pelür kâðýtlara yazdýðýmýz bültenler ile yerel gazetelere ve hatta ulusal basýna yardýmcý olmaya çalýþýyorduk. Ýþte böyle haberlerden birini yapmak üzere Ýdris Gür’e gelmiþ, röportaj yapmak istemiþtim. Ama Sayýn Gür’ü o gün bulamadým. Ýstanbul’a gitmiþ birkaç gün sonra döneceðini söylemiþlerdi. Eeee o zamanlar þimdiki gibi telefonumuz cebimizde deðil. Telefonlarýmýz, ya evimizde, ya komþumuzda ya da gazetemizde, ofislerimizde idi.
O gün üç haber çýkarttým Alifuatpaþa’dan… Biri Arifiye-Ankara Demiryolu üzerindeki yalçýn kayalarýn gezginlerin ilgisini çektiði haberi oldu. Trenle ya da otobüs ile Geyve Boðazý’na girdiðiniz Karaçam sonrasýnda gördüðüm Gelin Kayasý, Göz Kayasý, Karayemiþlik Kayasý, Kýzýlkaya, Akkaya, Akbaba Kayasý ve orada kahvede çay içerken isimleri telaffuz edilen kayalar olarak karþýma çýkan Harmankaya, Kuþ Kayasý ve Abacý Kayasý oldukça ilgimi çekmiþti ve bu kayalarý haberleþtirmek istedim ve haberleþtirdim. Adapazarýlý Öykücümüz Sait Faik “Üçüncü Mevkii” isimli öyküsünde bakýn bu kayalýklarý nasýl anlatýyor. “Geyve boðazýnýn kayalýklarý dibinde birer eþkýya, bazen birer kahraman, hayaletler, insanlar, silahlar ve bombalar, bir çete gizlidir. Bu kayalarda vahþi keçilere, yaban kedilerine tesadüf etmezsek hayret etmelidir. Küçük bir su, bu dekorun gizli görünmez kahramanlarýna, eþkýyalarýna, yabanî hayvanlarýna ses verir. Küçük, masum derelerin kýzýl tüylü kayalarýn dibinde cengâver þarkýlarý söylediði akþam zamaný gelmiþti.” Bence siz-siz olun bu güzel ve “yer benim gök Allahýn” dercesine göðe yükselen bu yalçýn kayalarýn kýymetini bilmek gerek… Parçalatýp, dinamitletip yok etmek bu güzelliklerin kaybolmasý demek sahip çýkmak gerek.
Haberlerin ikincisi Sakarya Nehri akýþ yönü tersi geri gidiþinde saðda kurulu Baðlarbaþý Köyü adýnýn eskiden “Yýlanda” olduðu ve kýsa tarihçesi idi. Bu konuda da kýsa bilgi verelim isterseniz. Köyün Þarlak Mevkii, Kýran Arkasý Mevkii, Karaþlar ve de Geren Mevkii hep Sakarya kenarýnda bölgeler… Yýlanýn bilineni-bilinmeyeni buralarda bolca bulunmakta. Bir tespit yapýlmasý gerektiðine inanýyorum. Uzatmadan ve de konuyu daðýtmadan kaldýðýmýz yere geçelim, isterseniz. Bugün “Pirenlik Sýrtý” olarak bilinen yerin 1521 yýlý öncesi haritalarda adýnýn “Mardaðý Sýrtý” olduðu, Osmanlýcada “Mar” olarak bilinen kelimenin Türkçe anlamý ile “yýlan” olduðunun burada çokça ve irice yýlanýn yaþadýðýnýn, zamanla yýlanlarýn azaldýðýnýn ancak 1915 sonrasýnda buranýn adýnýn “Yýlandaðý” olarak belirlendiðinin ve ismin zamanla “-ðý” ekinin konuþma dili etkisi ile silinerek “Yýlanda” þeklini aldýðýnýn bir ara “Yalanda” olarak anýldýðýnýn sonralarý çevresinde bulunan üzüm baðlarýnýn artmasý sonucunda 1943’lerden geçerli olarak “Baðlarbaþý” olarak isimlendiriliþinin hikâyesi olmuþtu. Üçüncü haberde o yýllarda Eczacýbaþý Ýlaç’ýn Karaçam sonrasý Sakarya Nehri kenarýnda “toplayýcýlar”a toplattýrdýðý bir otun haberi oldu. Toplanan ot çalýþmalarý yedi-sekiz yýl süren bir dönemin ardýndan yapýlýyordu. Haberi Tercüman Gazetesi’nde okumuþtum. Bir kanser türünün özellikle o dönemden aklýmda kalan hali ile kadýnlarda lohusalýk sonrasý rahatsýzlýklarla ilgili bir antibiyotiðin çalýþmalarý için toplanan otlarýn “Egemisin” isimli antibiyotiðe hammadde olduðu yazýlýyordu. Bunun bilgilerini de orada kahvede otururken edindiðim bilgiler ile toparlamýþ yed-sekiz satýrlýk bir haber haline getirmiþti. Haberlerden sadece ikisi yayýnlandý. Egemisin ve kayalýklar haberi… Diðeri okuyucu bulmaz diye Fahri Aðabey tarafýndan bültene dâhil edilmemiþti. Þimdilerde ilgi görür diye yayýnlamak iyi olacak gibi… Öyle deðil mi? Þimdilerde okuyorum ki Ordu’da da “Gelin Kayasý” var… Kýzýlcahamam’da Taþlýca Köyü’nde de. Ve hatta saymak gerekirse gittiðim ve gördüðüm Ankara Hasanoðlan Ýdris Daðý’nda da var bu isimli kayadan Yozgat Nohutlutepe Cehrilik Mevkii’nde de. Kýzmazsanýz bir tane daha var o da Malatya Orduzu Bahçebaþý Köyü’nde de. Ama Geyve’nin ki daha güzel… Sonraki geliþlerim mi? Eee býrakýn onlarý da sonraki yazýlarýmýzda huzurunuza çýkartalým.
Tekrar buluþmak ve karþýnýza çýkmak üzere Allaha Emanet Olun…
Ýrfan Özdilek Niþancýk
Ýrfan Özdilek Niþancýk hakkýndaki diðer yazýlar
Gösterim: 2640 | E-posta
|
